𝔍𝔞𝔠𝔬𝔟𝔲𝔰

Jacobus Roeleveld (1878-1945)


P ersoonskaart van Jacobus Roeleveld.

Mocht u de persoonskaart niet zien klik dan op


Dit familieverhaal gaat over het gezin van Jacobus Roeleveld (stamboom Xc), zoon van Martijntje van der Harst en Arie Roeleveld (Stamboom IXb).

Chronologie van het leven van Jacobus Roeleveld

J acobus Roeleveld wordt op 13 februari 1878, als zevende en laatste kind van Arie en Marijntje Roeleveld, geboren. Drie maanden na zijn geboorte, op 27 april 1878, verdrinkt zijn vader Arie in de haven van IJmuiden. Jacobus trouwt op 12 mei 1914 met Hedrica Petronella (Rita) Frohn. Getrouwd vertrekt het stel direct richting Java en wonen onder meer in Batavia en Makassar Jacobus voer in die periode voor de Koninklijke Paketvaart Maatschappij (KPM) in Nederlands Indië en Zuidoost Azië. Jacobus eindigt zijn carrière in 1930 als commodore van de KPM en keert na zijn pensionering terug naar Den Haag waar tot zijn overlijden in (1945) op de Pioenweg 17 in Den Haag woont. Zijn vrouw Hedrica Petronella woont daar nog tot haar overlijden (1969).

Uit dit huwelijk kwamen drie dochters,

  1. Ada Martine Roeleveld, geboren op 22 februari 1915 te Batavia (Stamboom Xc-1).
  2. Sigrid Roeleveld, geboren op 04 september 1917 te Makassar (Stamboom Xc-2).
  3. Rita Jacqueline Roeleveld, geboren op 20 maart 1919 te Makassar (Stamboom Xc-3).

Het verhaal

Jacobus gaat al jong naar zee om de kost te verdienen. Hij vaart onder meer op bomschuiten en zeilloggers.

In dit bericht uit het Rotterdamsch Nieuwsblad wordt vermeldt dat de logger Sch313 met schipper Jacobus Roeleveld op 20 mei 1898 de haven van Schiedam met verse vis is binnen gevaren.


Jacobus Roeleveld is schipper van zeillogger SCH313.

Met driemaster zeilschepen vaart hij over de atlantische oceaan en zeilt naar Amerika en om kaap Hoorn.
In de 19e eeuw vindt de overgang van zeilschepen naar door stoommachines voortgedreven schepen plaats. Jacobus maakt deze technische vernieuwing van dichtbij mee. Vanaf dat moment zal hij met stoomschepen alle wereldzeeën bevaren.

In 1896 doet Jacobus examen in het zeemanshuis in Amsterdam. Met "zeer voldoende" haalt hij zijn diploma van de zeevaartschool. Rond 1900 neemt de Koninklijke Paketvaart Maatschappij (K.P.M.) hem in dienst. Hij gaat naar Nederlands-Indië en vaart voor de K.P.M. in de gordel van smaragd. In 1906 slaagt hij voor zijn examen 1e stuurman grote handelsvaart.


Stuurman grote handelsvaart Jacobus Roeleveld, 18 jaar.

Na ruim tien jaar in Nederlands-Indië is Jacobus een man in bonus.
Hij gaat met verlof naar Nederland en tijdens dansles ontmoet hij de knappe Rita Frohn en vraagt haar al snel ten huwelijk.
Op 12 mei 1914 trouwen ze in het stadhuis van Den Haag. Niet lang daarna stappen Jacobus en Rita aan boord van een modern stoomschip en varen eerste klas naar Nederlands-Indië.
De eerste twee jaar wonen ze in Batavia, op Spoorweglaan 7 in de wijk Gondangdia. Voor hun huis loopt een spoorlijn naar Tandjong Priok, de haven van Batavia. In Tandjong Priok liggen de schepen van de K.P.M, waarvoor Jacobus Roeleveld werkt.

Spoorweglaan, Batavia: Tijdens de koloniale tijd was Batavia de hoofdstad van Nederlands-Indië. Na de Indonesische onafhankelijkheid is de naam Batavia verandert in Jakarta en zijn ook veel straatnamen veranderd.
De oude straatnaam "Spoorweglaan", genoemd naar de naastgelegen spoorweg, heet nu Jl. Cut Nyak Dien wat een guerillaleidster uit de Atjehoorlog was.


Rita en Jacobus Roeleveld, Spoorweglaan 7, Batavia

[1]
[2]
[3]
[4]

Vier foto's

Op 22 februari 1915 wordt Ada Martina Roeleveld geboren. Ze is vernoemd naar haar grootmoeder Alida (Ada) Berkhout en naar haar grootmoeder Martijntje van der Harst. Van de baboe (een baboe is een onmisbare hulp in het huishouden) krijgt Martina de roepnaam "Ping". Ping betekend in het chinees "Vrede". De roepnaam van Jacobus is "Jacques". Rita en Martina dragen op veel foto's een haarband en Jacobus vaak een wit tropenpak met tropenhelm.


Ada Martina Roeleveld

De verhuizing naar Makassar

Rond 1916 is Makassar de nieuwe standplaats van de familie Roeleveld voor de K.P.M. Ze verhuizen van Batavia op Java naar Makassar op Celebes

[1]
[2]
[3]
[4]
[5]

Vijf foto's

de Kamweg in Makasser (5 foto's).

Jacobus Roeleveld maakt snel carrière. Zijn kapiteins examens doet hij waarschijnlijk op de zeevaartschool van de K.P.M. in de wijk Weltevreden in Batavia.

Op 4 september 1917 wordt Sigrid geboren. Haar roepnaam is Toetie wat "muisje" betekent. Martina en Sigrid schelen twee en een half jaar in leeftijd.


Hedrica Petronella (Rita) met haar dochters Sigrid en Ada Martina.

Op 20 maart 1919 wordt Rita Jacqueline geboren. Ze is vernoemd naar haar moeder Rita en vader Jacobus. Haar roepnaam is Bob.
Op de foto hieronder zit de complete familie Roeleveld in de tuin van het huis in Makassar. Een tuin vol tropische bomen en planten zoals: palmen bougainville's, en kembang sepatu's (hibiscus).


Op vier september viert Sigrid haar verjaardag. Ze maakt met haar zusjes een ritje in een sado. Later zou Sigrid haar kinderen op hun verjaardag ook "sadootje" laten rijden.

[1]
[2]
[3]
[4]
[5]

Vijf foto's

Een tweewielige paardentaxi ofwel een Sado (5 foto's)

Vakanties

Door het varen is Jacobus vaak lang van huis. Tijdens vakanties brengt hij tijd door met zijn familie.

Vakantie 1920, de familie Roeleveld logeert in huize Little home in Lawang. Lawang ligt in de bergen op oost Java. Het klimaat in de bergen is koel en aangenaam.

[1]
[2]
[3]
[4]
[5]

Vijf foto's

Kapitein op de brug.

K.P.M. lijndiensten rond Celebes: Jacobus Roeleveld vaart zijn schip met de roerganger aan het roer en de telegraaf (r) volle kracht vooruit.

Makassar ligt op zuid Celebes en is een belangrijke haven en handelsplaats in het netwerk van de K.P.M. Schepen meren af in de haven van Pelabuhan Paotere.

De K.P.M. is in 1888 opgericht en vaart vanaf 1891 een dienstregeling in Indië. Het scheepvaartbedrijf vervoert passagiers en vracht en drijft tegelijkertijd handel. De schepen van de K.P.M. varen diensten tussen de eilanden in Indië , in zuid oost Azië en naar Australië. Vanuit Makassar worden uitgebreide lijndiensten onderhouden langs de kust van Celebes. Op anderhalve dag varen van Makassar stoppen K.P.M. stomers o.m. bij Tandjong (kaap) Pasang Kajoe. Daar aan de westkust van Celebes ligt de hout en kokosplantage van NV cultuur en handelsmaatschappij Pasang Kajoe (op de kaart geel omcirkeld).


Pasang Kajoe (op de kaart geel omcirkeld)

De plantage is eigendom van Marinus Adriani. Hollandse koeien grazen in de schaduw van kokos-palmen. De onderneming verhandelt copra (kokos) en hout. Op de foto wisselen stoomschip Duijmaer van Twist van de K.P.M. en het vlot van Pasang Kajoe goederen uit. De onderneming is een eeuw later nog altijd in gebruik.

Kapitein Roeleveld zorgt in 1922 voor een voorspoedige reis van de familie Adriani van Pasang Kajoe naar Makassar. Ida en haar kinderen Paul en Annie gaan naar Nederland. Ze gaan wonen aan de Denneweg in Den Haag. Paul, de zoon van Marinus en Ida trouwt, later met Rita Jacqueline de derde dochter van Jacobus en Rita


"Roeltje" op de achtergrond de S.S. Bontekoe.

Kapitein Roeleveld met op de achtergrond zijn schip. In de twintiger jaren vaart hij op het stoomschip s.s. Bontekoe. Hij wordt de "the dancing captain" genoemd. Op de foto ligt de Bontekoe in de baai van Gorontalo. Op de prentbriefkaart ligt de Bontekoe ook in de baai van Gorontalo.

Achterop staat geschreven

Rondom het schip is het een drukte van belang. Scheepvaart op Gorontalo is lucratief want Gorontalo is een belangrijk handelscentrum op Noord Celebes. De baai van Gorontalo ligt aan de golf van Tomini.

De reizen duurden lang, waren eentonig en het was heet. K.P.M. oftewel: "Komt Pas Morgen" en in het maleis: "Kipas Pigi Mana" : "waar is de ventilator gebleven".

Varen op de Pacific.

De Koninklijke Paketvaart Maatschappij vaart ook op zuid-oost Azië, Australië en de de kust van Oost Afrika. Op de grote oceaan komen regelmatig tropische cyclonen voor. In Azië heet een tropische cycloon, een tyfoon. Windsnelheden in een tyfoon zijn meer dan 120 km. per uur Dat is op de schaal van Beaufort meer dan windkracht 12. Zonder de kennis van de weersatellieten konden schepen zomaar in een tyfoon terecht komen.

Als het ging stormen was een gevleugelde uitspraak van kapitein Roeleveld op zee (en thuis): "Luiken dicht !" : "het kan beter een stormpje stinken dan een stormpje waaien."

[1] Op de brug van de "S.S. Bontekoe"
[2] Pelabuhan Paotere, de haven van Makassar
[3] K.P.M. lijndiensten rond Celebes
[4] van Lawang terug Malang
[5] Varen op de Pacific
[6] Varen op de Pacific

Zes foto's

In scheepsberichten van kranten is te lezen dat gezagvoerder Roeleveld o.m. heeft gevaren op: de Stoom Schepen: S.S.Merkus, S.S.Jacob, S.S.Reael, S.S.van Cloon, S.S.van Noort, S.S.Melchior Treub, S.S.Bontekoe, S.S.Plancius

Nederland

Na tien jaren in de tropen gaat de familie Roeleveld naar het vaderland. De kinderen gaan in Nederland naar school.

.
Rita (m.) Jacobus en Sigrid (r.) zittend op het promenadedek.

De familie Roeleveld arriveert in September 1922 in Nederland. Martina is zeven jaar en gaat naar de lagere (basis) school. Na zijn verlof keert Jacobus "Pipa" Roeleveld eind 1922 terug naar Indië . Rita en haar dochters blijven in Nederland. Na drie jaar in Indië komt Jacobus in 1927 weer met verlof naar Nederland. Eind 1927 verhuist de familie naar hun nieuwe huis aan de Pioenweg 17 in Den Haag.

[1] 1927: Rita en Sigrid
[2] 1928: Jacobus en dochters
[3] 1929: v.l.n.r. Sigrid, Rita en Bob op een bevroren Noordzee
[4] 1935: Bezoek aan Schiphol: voor een Fokker van de K.L.M.
[5]
[6]
[7]

Zeven foto's

Jacobus eindigt zijn carrière als commodore van de K.P.M. Hij vaart op het vlaggeschip van de K.P.M: S.S. Plancius.


Commodore Roeleveld

Pensioen

Na ruim dertig jaar varen gaat Jacobus Roeleveld in 1930 met pensioen. In Den Haag heeft hij huizen gekocht en geld in aandelen belegd. Door de beurskrach van New York in 1929 zijn de aandelen waardeloos geworden. De kachel wordt met aandelen opgestookt. . .
Door verhuur en verkoop hebben de familie Roeleveld en hun kinderen lang genot van de opbrengst van de huizen.

Het is beter beleggen in stenen dan in papieren: een huis is eigen genot, aandelen is andermans genot. . .

Jacobus en Rita zouden tot hun dood op de Pioenweg 17 blijven wonen, Jacobus tot 1945 en Rita tot 1969 (43 jaar). In 1970 wordt de Pioenweg voor een tienvoud van de aankoopprijs verkocht.

[1] Flaneren op de pier van Scheveningen (1930)
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]

Zes foto's

Jacobus Roeleveld, zijn dochters en hun vriendjes.
Van links naar rechts: Paul Adriani,
Rita Roeleveld, Jacobus Roeleveld,
Jan Klaversteijn en Sigrid Roeleveld.


Jacobus Roeleveld
en kleinzoon Boudewijn.

Boudewijn is de enige van de vijf kleinzonen die grootvader Roeleveld meemaakt. Jacobus Roeleveld overlijdt op 10-2-1945. Rita Roeleveld benoemt haar schoonzoon Jan Klaversteijn tot bewindvoerder voor de familieleden in Nederlands-Indië .

De huwelijken van de kinderen van Jacobus en Rita Roeleveld.


1936 Ada Martina en Marinus


1938 Rita Jacqueline en Paul


1940 Sigrid en Jan


1947 Rita Jacqueline en Loe


28 April 1948, Rita Roeleveld viert haar verjaardag.

Van links naar rechts: Marinus Gerritsen en Martina Gerritsen Roeleveld, Bob en Loe Keulemans. Sigrid met Wouter Klaversteijn op schoot, oma Roeleveld (midden), Paul Adriani, Boudewijn Klaversteijn, Hilde en Reinout Gerritsen. Jan Klaversteijn ontbreekt, hij is in april 1946 uitgezonden naar Nederlands Indië .


Van links naar rechts: Rita, Martina en Sigrid (1970)


22-7-2020, de zonen van Sigrid en Rita
Van links naar rechts Michaël, Wouter en Boudewijn (Sigrid), Paul en Rob (Rita).